Jeżeli na Twojej działce znajdują się urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne i wchodzą w skład przedsiębiorstwa, wówczas możesz zawrzeć z w owym przedsiębiorcą umowę o ustanowienie służebności przesyłu. Służebność przesyłu polega na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem urządzeń, zaś właściciel nieruchomości obciążonej stosownie do art. 305²§2 kc może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Przykładem takich instalacji są np. napowietrzna stacja transformatorowa, napowietrzna linia energetyczna niskiego napięcia, rurociągi ciepłownicze, gazociągi, sieci przesyłowe, telekomunikacyjne, energetyczne. Obciążenie Twojej nieruchomości służebnością sprowadzać się może do prawa korzystania przez przedsiębiorcę w zakresie niezbędnym dla eksploatacji i funkcjonowania owych instalacji, a w szczególności do dokonywania napraw, konserwacji, remontów, modernizacji, usuwania awarii.

Służebności przesyłu została wprowadzona do polskiego systemy prawnego ustawą z dnia 30 maja 2008r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731).

Jaka powinna być wysokość wynagrodzenia?

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt  V CSK 190/11 „wynagrodzenie powinno być ustalane każdorazowo indywidualnie i dostosowane do okoliczności, w tym zakresu, charakteru i trwałości obciążenia, jego uciążliwości, wpływu na ograniczenie korzystania z nieruchomości przez właściciela, zmniejszenia jej wartości”. W orzecznictwie podnosi się także, iż wynagrodzenie winno być proporcjonalne do stopnia ingerencji w prawo własności i w tym zakresie uwzględniać straty właściciela wskutek uszczuplenia prawa własności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2012r, sygn. akt II CSK 401/11).

Często w takich sprawach Sąd przeprowadza dowód z oględzin nieruchomości chyba, że brak jest wątpliwości i sporów co do samej treści służebności.

Zarzut zasiedzenia

Co ważne właściciel urządzeń przesyłowych w toku postępowania o ustanowienie służebności przesyłu może bronić się zarzutem zasiedzenia służebności. Termin zasiedzenia wynosi 20 lat (w przypadku dobrej wiary) oraz 30 lat (w przypadku złej wiary). Jednakże w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, iż przedsiębiorstwa państwowego nie można uznać za samoistnego posiadacza nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej w okresie do 1 lutego 1989r. Oznacza to w konsekwencji, iż niedopuszczalne jest zaliczanie posiadania przez przedsiębiorstwo państwowe wykonywanego przed tą datą do okresu potrzebnego do nabycia służebności przez zasiedzenie przez następcę prawnego tego przedsiębiorstwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2009r., sygn. akt IV CSK 291/09). A zatem zarzut zasiedzenia można obalić. Oczywiście podkreślić należy, że każda sprawa związana z ustanowieniem służebności przesyłu jest indywidualna i badać należy wszelkie okoliczności mające wpływ na ostateczne rozstrzygnięcie sprawy.

Podsumowanie

Jeżeli na Państwa działkach znajdują się kable, rury, słupy, które nie należą do części składowych nieruchomości a wchodzą w skład przedsiębiorstwa należałoby podjąć stosowne kroki w celu zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu. Nieoceniona w takich sprawach jest pomoc doświadczonego adwokata.