Część z Państwa myśli pomyśli zapewne po przeczytaniu tytułu, iż oczywistym jest, że jak dziecko staje się pełnoletnie to alimenty już mu się nie należą. Nic bardziej mylnego.
Otóż w prawie polskim co do zasady nie obowiązuje zasada wieku do, którego dziecku należy płacić alimenty. Takim kryterium posługującym się przez wiele osób jest moment zakończenia studiów przez dziecko, a więc w zależności będzie to wiek 22-24 lata. Ale czy aby na pewno?
Samodzielność dziecka
Generalną zasadą jest, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Osiągnięcie samodzielności przez dziecko, w rozumieniu art. 133 k.r.o., zakłada zdobycie przez nie odpowiadających jego uzdolnieniom i predyspozycjom kwalifikacji zawodowych. Rodzice winni łożyć na utrzymanie i wykształcenia także pełnoletniego dziecka, zdobywającego kwalifikacje zawodowe, odpowiadające jego uzdolnieniom i predyspozycjom, np. uczącego się w szkole pomaturalnej lub studiującego na wyższej uczelni. Warunkiem jest tylko, by był to czas rzeczywistej nauki (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1998 roku, sygn. akt I CKN 898/97). Stąd przyjmuje się, że jeżeli dziecko podjęło studia wyższe to w zasadzie alimenty od rodziców będą mu przysługiwać aż do ich ukończenia.
Adwokat Julita Krejza
Kancelaria Adwokacka w Białymstoku. Chętnie odpowiem na Państwa pytania.
Jednak nie zapominajmy, że osoba ucząca się może podjąć pracę i uzyskiwać wynagrodzenie. Tym bardziej, że nie każdy kończy liceum i idzie na studia. Osoby, które ukończyły technikum, czy szkołę zawodową uzyskują możliwość wykonywania konkretnego już zawodu, stąd przyjmuje się, że zdobyły wykształcenie pozwalające im na samodzielnie utrzymanie. Dziecko pełnoletnie po ukończeniu szkoły średniej może podjąć pracę zarobkową (wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy VI Wydział Rodzinny i Nieletnich, sygn. akt VI RC 522/14).
Niekończąca się nauka
Jednak dzieje się i tak, że osoby uprawnione do alimentów po ukończeniu liceum, technikum, szkoły zawodowej kształcą się dalej i wybierają kursy, szkoły dwu, trzy – letnie. Czy należą im się wówczas alimenty. I tu odpowiedź zależy od oceny całej sytuacji. Jeżeli jest to kierunek kształcenia zgodny z dotychczas obraną ścieżką edukacyjną i dziecko osiąga niezłe wyniki, to można stwierdzić, że tak. Zgodnie z powszechnie akceptowanym poglądem Sądu Najwyższego dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletniość, lecz także zdobyło wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach (wyr. SN z 24.3.2000 r., I CKN 1538/99, L.). Jeżeli jednak dziecko pełnoletnie, już przygotowane do pracy, zaniedbuje studia, z własnej winy nie zdaje we właściwym terminie egzaminów, a zwłaszcza powtarza lata studiów, ustaje obowiązek rodziców do dalszego dostarczania mu środków utrzymania (wyrok Sądu Najwyższego z 8.8.1980 r., sygn. akt III CRN 144/80, Legalis). A zatem jeżeli dziecko raz wybiera jeden kurs, nie kończy go, potem wybiera szkołę policealną, źle się uczy, opuszcza zajęcia, nie kończy jej, wybiera kolejny kurs, wówczas można twierdzić dziecko nie stara się uzyskać wykształcenia pozwalającego mu na samodzielne utrzymanie.
Nadmierny uszczerbek dla rodziców
Zgodnie z treścią art. 133§3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się”. Jeżeli utrzymanie dziecka pełnoletniego powoduje, że rodzice doznają z tego powodu uszczerbku to także istnieje możliwość uchylenia się od zobowiązania alimentacyjnego. Rodzice są bowiem zobowiązani utrzymywać dzieci małoletnie, zaś co do pełnoletnich nie muszą tego robić kosztem własnego życia i kosztem własnych podstawowych potrzeb (wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy VI Wydział Rodzinny i Nieletnich, sygn. akt VI RC 522/14).Podsumowanie
Podsumowując dziecku pełnoletniemu alimenty należą się, gdy:
- Dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie,
- Dziecko dokłada należytych starać w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się;
- Świadczenia alimentacyjne nie łączą się z nadmiernym uszczerbkiem dla rodzica;
Oczywiście chcąc podjąć decyzję o tym czy zaprzestać płacenia alimentów na dziecko oceniać należy cały stan sprawy. Jednocześnie podkreślam, że w przypadku podjęcia pozytywnej decyzji należy złożyć w Sądzie pozew o ustalenie ustania obowiązku alimentacyjnego.
Zapraszam Państwa do kontaktu ze mną w celu umówienia się na termin porady prawnej.